Sigara ve Kalbimiz

Ülkemizde sigaraya bağlı hastalıklardan ölen kişi sayısının, trafik kazalarında ölenlere oranla 10 kat daha fazladır. Yılda yaklaşık 50.000 kişi sigara yüzünden ölmektedir. 1960 yıllarda 30.000 ton olan yıllık tütün tüketiminin son yıllarda 60.000 ton civarına çıkmış olması olayın endişe verici boyutlarını sergilemektedir.

Saatte 200-250 km hızla ve 100 derecenin üzerinde sıcaklıkla dumanı ağız içine çarpan sigara, içerdiği 4000 den fazla zararlı madde ile insan sağlığında ciddi bozulmalara yol açar. Boya sökücü aseton, akü yapımında kullanılan kadmiyum, roket yakıtı metanol, çakmak gazı bütan, temizlik maddesi amonyak, fare zehiri arsenik, öldürücü zehir hidrojen siyanür, naftalin, nikoton ve karbonmonoksit bu 4000 maddeden sadece birkaç tanesidir. Nikotin ise sigarada bulunan bağımlılıktan sorumlu ana maddedir.

Koroner kalp hastalığının en önemli hazırlayıcı faktörlerinden biri olan sigara, kan lipid profilini bozarak HDL’yi azaltıp LDL’yi ve trigliseridleri arttırarak etken olmaktadır. Ayrıca sigara içicilerinde daha sık yüksek tansiyon görülmekte ve bu durum ilaç tedavisine de direnç göstermektedir. Ayrıca kanın pıhtılaşmasını sağlayan fibrinojenin sigara içicilerinde arttığı ispatlanmıştır. Yine kanın damar duvarında pıhtılaşmasını sağlayan trombositlerin çökme hızı, sigara tiryakilerinde artmaktadır. Bütün bunların yanında, damar duvarının iç yüzünün yenilenmesini sağlayan prostoglandin salgılanmasını azaltarak, damar tonüsünü bozmakta ve damar sertliğinin gelişmesini hızlandırmaktadır. Sigaranın kalp hastalarında en önemli aritmi nedeni olduğu da gözardı edilmemelidir. Ayrıca nikotin ve karbonmonoksit, koroner damarlarda iç yüzeyi bozdukları gibi direkt olarak spazm yaparak da koroner damarların tıkanmalarına neden olmaktadırlar. Buna kanın akışkanlığının azalması ve yüksek tansiyonun da ilavesi ile koroner kalp hastalığı kaçınılmaz hale gelmektedir.

Mevcut koroner kalp hastalığının şiddeti ve geçirilen hayatı tehdit edici kalp infarktüsü tehlikesinin, bir gün içinde tüketilen sigara sayısı ile doğru orantılı olarak arttığı kesin olarak ispatlanmıştır. Günde sadece 1-4 adet sigara içilmesi koroner kalp hastalığı riskini iki misli artırmaktadır. Günde 5-14 sigara tüketimi ise bu riski 3 misli artırmaktadır. Sigaranın koroner kalp hastalığı açısından kaçınılmaz zararlı etkileri, koroner kalp hastalığını hazırlayan diğer risk faktörlerinin bulunduğu durumlarda (diyabet, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, aşırı şişmanlık gibi ) koroner kalp hastalığını hızlandırmakta ve hastalığın daha erken yaşlarda ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Görüldüğü gibi içilen her sigara ile kalp infarktüsü riski artmaktadır.

Sigaranın zararlı etkilerinden korunmak için sadece sigarayı bırakmak değil, sigara içilen ortamlardan da uzak durmak gereklidir. Burada sigara içenlerin,  ailelerine ve birlikte çalıştıkları arkadaşlarına büyük sorumluluklarının olduğu görülmektedir.